Euskal apologistak

• Euskararen defentsa eta alabantzak egin zituztenak, hau da, euskara bere neurria baino gorago eraman zuten
• Euskararen apologia egitea ez zen izan urte batzuetako moda, mendeetan zehar eman zena baizik
• Apologia hau egin zuten Espainian euskara basatien hizkuntza zela esaten zutelako, hau da ez zuela gramatikarik, ez literaturarik ezta ere hiztegirik
• Apologistek horri buelta ematea eta euskara goraipatzea zuten helburu, euskara hizkuntza naturala zela esanez. Lehen gizakiak hitz egiten zuen hizkuntza, ez zegoena beste hizkuntzekin nahastuta eta hortaz Adam eta Evak paradisuan hitz egiten zuten hizkuntza zela esanez.
• Euskal apologistek gaztelaniaz idazten zuten, haien lanak euskara gaitzesten zuten jendeari zeudelako zuzenduak
• Apologista batzuk: Garibay, Poza, Echave, Larramendi, Astarloa, Erro, Moguel…

XVI. mendeko apologistak: Zaldibia, Garibay,Poza

·         Hauek ez ziren apologista hutsak izan, euren lanetan euskararen apologiak egiten zituzten baina ez ziren soilik horretara dedikatu

XVII eta XVII. mendeko apologistak eta euskal apologistarik garrantzitsuenak. Hauek apologista hutsak izan ziren, egiten zituzten lanak soilik euskararen apologia egitera baitzeuden zuzenduak

·         Lanen izenburuek adierazten dute liburuaren edukia zein den

·         Larramendi (1690-1766)

·         Lehen lana: De la antigüedad y universalidad del Basquence en España: de sus perfecciones y ventajas sobre otras muchas lenguas: Demostración previa, al Arte, que se dará a luz de esta lengua

o       Liburu honetan, garai batean Euskara iberiar penintsula osoan hitz egiten zen hizkuntza zela zioen, penintsulako lehen hizkuntza izanik

o       Izenburu honetako “arte” aipatzen duenean gramatikaz ari da

·       Pablo Pedro de Astarloa (1752-1806)

·         Lehen lana:Apologia de la Lengua Bascongada o ensayo critico filosófico de su perfección y antigüedad sobre todas las que se conocen: en respuesta a los reparos propuestos en el Diccionario geográfico histórico de España, tomo II, palabra Navarra

o       Izenburuak dioen bezala, Espainiako hiztegi geografiko historikoari dago zuzenduta. Bertan euskera hizkuntza zaharra zela dudan jarri zelako

·         Bigarren lana: Reflexiones filosóficas en defensa de la Apología de la lengua bascongada o Respuesta a la censura crítica del cura de Montuenga

·         Hirugarren lana: Carta de un vascongado al señor don Tomás de Sorreguieta, advirtiéndole varias equivocaciones que ha padecido en su obra titulada Semana Hispano-Bascongada

·         Laugarren lana: Discursos filosóficos sobre la lengua primitiva o Gramática y análisis razonada de la Euskara o Bascuence

o       Astarloa hil ondoren argitaratu zen